Wat je niet hebt kunnen voelen, blijft je leven bepalen en je noemt het je lot.

Ontwikkeltrauma, het zenuwstelsel en de weg terug naar veiligheid in jezelf.

Voel je dat er iets niet klopt, zonder precies te weten wat. Je hebt al van alles geprobeerd, therapie, meditatie, gesprekken en toch lijk je steeds terug te vallen in dezelfde patronen of klachten. Alsof iets dieper van binnen nog steeds vastzit. Wat als dat ‘iets’ niet in je hoofd zit, maar in je zenuwstelsel? En wat als juist dát de sleutel is tot echte, blijvende verandering?

Heling begint bij wat je niet hebt kunnen voelen

We denken vaak dat we onze problemen kunnen oplossen met inzicht, wilskracht of praten. Maar wat je niet hebt kunnen voelen, blijft je leven sturen.

Trauma is geen fout in je persoonlijkheid, maar een beweging in je zenuwstelsel die nooit afgemaakt kon worden. Het lichaam bleef in verdediging staan, lang nadat het gevaar voorbij was. En zolang die beweging niet voltooid wordt, blijven we reageren vanuit oude overlevingspatronen, zelfs als ons hoofd allang begrijpt dat we veilig zijn.

De eerste vijf jaar: waar je zenuwstelsel gevormd wordt

Je zenuwstelsel ontwikkelt zich voornamelijk in de eerste vijf levensjaren. In die periode leert het lichaam hoe veiligheid voelt via aanraking, aandacht en co-regulatie met je ouders of verzorgers. Wanneer dat ontbreekt, of wanneer er stress of onveiligheid was, ontwikkelt het zenuwstelsel zich anders. Het blijft alert, gespannen, of juist afgesloten.

Onderzoek toont aan dat ongeveer 64% van de mensen in de kindertijd iets heeft meegemaakt wat de natuurlijke ontwikkeling van het zenuwstelsel heeft belemmerd. Kleine momenten van angst, afwijzing of een tekort aan emotionele afstemming kunnen diep inwerken. Het gaat dus niet alleen om grote gebeurtenissen, maar juist om wat herhaaldelijk niet is gebeurd: gezien, gerustgesteld of gedragen worden.

Complex trauma: het onzichtbare verhaal

We spreken vaak over trauma alsof het één grote gebeurtenis is, maar het merendeel van de mensen draagt complex trauma: herhaaldelijke kleine verstoringen die zich opstapelen.

• Acuut trauma ontstaat door een eenmalige schok: een ongeluk, verlies of geweld.

• Complex trauma ontstaat door terugkerende ervaringen van onveiligheid of emotionele verwaarlozing.

  
  

Bij complex trauma blijft het zenuwstelsel vaak hangen in overlevingsstand, niet omdat er nu gevaar is, maar omdat het dat ooit was.

En daar zit de kern: je kunt praten over wat er gebeurd is, maar zolang het zenuwstelsel die oude spanning vasthoudt, herhaalt het lichaam het verleden. Wat je niet hebt kunnen voelen, blijft je leven sturen.

De taal van het lichaam

Trauma leeft niet in het hoofd, maar in het lichaam. Het drukt zich uit via spanning, vermoeidheid, hartkloppingen, ademnood, maagklachten, of juist een gevoel van leegte en afstand.

Psychisch vertaalt het zich in angst, please gedrag, emotionele schommelingen of moeite met nabijheid.

Het lichaam zegt: “Er is iets niet afgerond.” Zolang dat niet gehoord wordt, blijft het signalen geven.

Wanneer spanning zich vastzet in het lichaam

Een zenuwstelsel dat langdurig in overleving leeft, beïnvloedt letterlijk elk systeem in het lichaam. De voortdurende activatie van stresshormonen en spierspanning zorgt ervoor dat herstel, vertering en celvernieuwing op de achtergrond raken.

Hierdoor ontstaan vaak vage, langdurige of onverklaarbare fysieke klachten zoals:

• chronische vermoeidheid of energieverlies

• nek-, schouder- en rugklachten

• hoofdpijn of migraine

• spijsverteringsproblemen (zoals prikkelbare darm, misselijkheid of opgeblazen gevoel)

• hartkloppingen, hoge of juist lage bloeddruk

• ademhalingsklachten of een benauwd gevoel op de borst

• huidreacties zoals eczeem, urticaria of overgevoeligheid

• hormonale disbalans (menstruatieproblemen, libidoverlies, burn-out verschijnselen)

• slaapproblemen of moeite met inslapen

• overgevoeligheid voor geluid, prikkels of drukte

  
  

Omdat het zenuwstelsel voortdurend onbewust op gevaar reageert, blijft het lichaam in een subtiele verdediging stand. Zelfs bij rust, ontspanning of slaap lukt het dan niet om écht te herstellen.

Veel mensen die hier last van hebben, horen in de reguliere zorg dat er “niets lichamelijks te vinden is”. Maar er ís wel iets, alleen niet in het hoofd, maar in de regulatie van het zenuwstelsel zelf.

De Polyvagal Theory – begrijpen hoe je zenuwstelsel werkt

De Polyvagal Theory, ontwikkeld door neurofysioloog Stephen W. Porges, helpt ons begrijpen hoe het zenuwstelsel reageert op veiligheid en gevaar. Volgens deze theorie bestaat er een hiërarchie in drie toestanden, die bepalen hoe je lichaam en geest zich voelen en gedragen.

Staat	Beschrijving	Ervaring in lichaam en psyche
Ventrale vagale staat	De staat van veiligheid, verbinding en aanwezigheid.	Je voelt je kalm, verbonden, creatief, aanwezig, nieuwsgierig.
Sympathische staat	De staat van vechten of vluchten.	Je bent gespannen, gehaast, alert, denkt veel, ervaart onrust of controlebehoefte.
Dorsale vagale staat	De staat van bevriezing of dissociatie.	Je voelt je leeg, afgesloten, uitgeput of afgestompt. Soms ervaar je een ‘ik ben er niet meer’-gevoel.

Ons zenuwstelsel beweegt niet willekeurig tussen deze toestanden, maar functioneert als een ladder van veiligheid. De bovenste sport van de ladder, de ventrale staat, is waar we ons verbonden en veilig voelen. Zakken we een trede, dan komt de sympathische activatie: het lichaam maakt zich klaar om te vechten of vluchten. En als ook dat geen uitweg biedt, zakt het systeem nog dieper naar de dorsale toestand, waarin alles juist afvlakt en uitschakelt.

Iedereen beweegt op deze ladder afhankelijk van de omstandigheden, maar bij trauma raakt het zenuwstelsel vaak vast in een lagere trede. Het lichaam blijft dan onbewust reageren alsof er gevaar is, ook al is dat gevaar allang voorbij. Je leeft dan vanuit overleving, niet vanuit verbinding.

Het doel van heling is niet om “altijd in rust” te zijn, maar om weer vrij te kunnen bewegen op de ladder, zodat je systeem veiligheid herkent, spanning kan ontladen en verbinding weer mogelijk wordt.

Wat toen niet afgemaakt kon worden

Wanneer er iets overweldigends gebeurt, of dat nu een eenmalige schok is of jarenlange subtiele spanning,  reageert je zenuwstelsel automatisch. Het wil het lichaam in beweging brengen om te overleven: vechten, vluchten of, als dat niet mogelijk is, bevriezen.

Als een kind bijvoorbeeld bang is maar niet kan weggaan of zich niet kan uiten, dan kiest het lichaam voor de enige veilige optie: bevriezen en inslikken. De energie van vechten of vluchten blijft dan onvoltooid in het systeem aanwezig. Niet als herinnering, maar als onafgemaakte beweging, een fysieke spanning, adem die stokt, spieren die zich aanspannen, een hart dat zich terugtrekt.

Je lichaam is intelligent. Het onderdrukt deze energie niet omdat het iets fout doet, maar omdat het je wilde beschermen. Het wist toen: nu is het niet veilig om dit te voelen. Dus het slaat de lading op, om het later als er wél veiligheid is alsnog te kunnen ontladen.

Maar als die veiligheid nooit echt komt, of als je niet leert om naar binnen te keren en te voelen, dan blijft het systeem in overleving. De spanning kan niet ontladen, het lichaam blijft alert of verdoofd, en dat beïnvloedt je gedrag, je relaties, je gezondheid.

Je leeft dan niet meer vanuit het moment, maar vanuit de echo van wat ooit te veel was.

Heling betekent niet vergeten, maar de beweging afmaken

Heling betekent niet dat je het verleden uitwist of vergeet. Het betekent dat je de beweging die toen gestopt is, voltooid.

De energie die ooit vastliep, krijgt ruimte om te stromen.De adem die stokte, mag weer uit. De spieren die zich aanspanden, mogen trillen, bewegen, loslaten.

Dat gebeurt niet met woorden, maar met voelen. Met zachtheid, adem en aanwezigheid.

Wanneer je lichaam mag afmaken wat ooit werd gestopt, ontspant het systeem vanzelf. De lading zakt weg, het gevoel van veiligheid keert terug, en de oude patronen verliezen hun grip. Je hoeft niet meer te overleven, je kunt weer léven.

Oefeningen om je zenuwstelsel te reguleren

1. Adem bewust uit. Adem in door je neus (4 tellen), houd vast (7 tellen), en adem langzaam uit door je mond (8 tellen). Herhaal 10 keer. De lange uitademing activeert de ventrale vagale staat: de toestand van rust en verbinding.

2. Voel je lichaam. Breng je aandacht naar één plek in je lichaam die je voelt. Laat het gevoel er zijn, zonder te willen veranderen. Adem er rustig naartoe. Alleen al het toestaan van gevoel is regulatie.

3. Beweeg zacht. Maak kleine, ritmische bewegingen, draaien van je schouders, zacht schudden, een korte wandeling. Beweging helpt opgeslagen spanning af te voeren en herstelt de natuurlijke puls van je systeem.

4. Zoek verbinding. Praat met iemand die je vertrouwt. Deel wat je voelt zonder het te analyseren. Alleen al in verbinding zijn helpt je zenuwstelsel om zich veilig te voelen.

5. Zelfaanraking. Leg één hand op je hart en één op je buik. Voel de warmte van je handen. Zeg in stilte: “Ik ben hier.” Dit helpt je lichaam om terug te keren naar het nu.

Helend lichaamswerk – waar je lichaam en zenuwstelsel mag spreken

Helend lichaamswerk werkt rechtstreeks met het zenuwstelsel. Het brengt je voorbij woorden, naar waar de echte heling plaatsvindt: in het voelen, het loslaten en het opnieuw leren vertrouwen.

Tijdens een sessie wordt er gewerkt met aanraking, adem, aandacht en bewustwording. Je lichaam krijgt de kans om de bewegingen die ooit onderbroken zijn, alsnog af te maken. Daardoor kan spanning ontladen, stroom herstellen en het gevoel van veiligheid terugkeren.

Veel mensen ervaren na één sessie al meer rust, helderheid en energie, niet omdat er iets “gefixt” wordt, maar omdat het lichaam eindelijk gehoord wordt.

Wat je niet hebt kunnen voelen, blijft je leven sturen. Totdat je de moed vindt om het te voelen.

Voel je welkom

Als je jezelf herkent in deze woorden, in de vermoeidheid, de spanning of het steeds terugkerende patroon, weet dan dat er niets mis is met jou. Je lichaam vraagt alleen om aandacht.

Heling begint niet in je hoofd, maar in je zenuwstelsel. En jouw lichaam weet precies de weg terug naar veiligheid, ontspanning en verbinding 

🌿 Boek een sessie en geef je lichaam de kans om te spreken en te helen.