Rust is niet iets om te vinden. Het is iets om te belichamen.
- Nick Rodenburg
- 27 nov
- 15 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 5 dagen geleden
In tijden waarin de wereld onrustig aanvoelt en je systeem sneller overprikkeld raakt, lijkt rust iets dat je moet zoeken ergens buiten jezelf, in oplossingen, afleiding of controle. Maar echte rust ontstaat juist wanneer je stopt met zoeken en begint met voelen. Wanneer je weer zakt in je lichaam, je adem vertraagt en je aanwezig wordt bij wat er nu is. Dáár begint de beweging naar binnen, naar de plek die niet meebeweegt met de chaos om je heen.
Herken je dit? Je leven lijkt “in orde”. Je doet je best. Je functioneert. En toch voelt het alsof er iets in jou steeds harder fluistert: zo kan het niet verder. Je voelt je moe van binnen, overprikkeld, gevoelig voor het nieuws, voor meningen, voor alles wat aan je trekt. Je hoofd draait overuren, terwijl je lichaam ergens onderweg is achtergebleven.
We leven in een tijd waarin steeds meer mensen hetzelfde merken: de oude manier van leven, altijd sneller, altijd in ons hoofd, altijd “aan” past niet meer. Niet bij onze lichamen, niet bij onze zielen en draagt ook niet meer bij aan een wereld waarin we ons thuis voelen.
Die frictie is geen fout in jou. Het is een signaal. We staan op een kantelpunt. Individueel én collectief. Dit artikel is een uitnodiging om dat kantelpunt te herkennen in jezelf. Om te begrijpen wat er in je zenuwstelsel gebeurt. Om te voelen hoe trauma zich in je lichaam nestelt, vaak zonder dat je het zo noemt. En om te zien hoe je met jouw persoonlijke pad van heling onderdeel bent van een veel grotere bewustzijnsverandering op aarde.
Index
1. Waar je jezelf kwijt bent geraakt
Misschien ken je het moment waarop je ineens beseft: ik leef al jaren van mijn nek naar boven. Je denkt over rust, maar je voelt haar zelden. Je praat over vertrouwen, maar diep in je cellen staat alles nog in standje overleven. Je probeert betekenis te vinden, maar je agenda en je zenuwstelsel draaien op een ander tempo.
We zijn opgegroeid in een wereld die ons heeft geleerd om te presteren, te analyseren, te vergelijken en te controleren. Dat heeft ons ver gebracht, maar het heeft ons ook iets kostbaars gekost: de directe, doorvoelde verbinding met ons lichaam én met de stille laag van bewustzijn daaronder.
Het lichaam laat al die tijd signalen zien: gespannen spieren, een hoge adem, hoofdpijn, buikpijn, hartkloppingen, slecht slapen, terugkerende vermoeidheid. Chronische stress verandert letterlijk de functie van je hersenen, hart en immuunsysteem en wordt in verband gebracht met hoge bloeddruk, depressie, angst en zelfs versnelde veroudering.
Maar in plaats van te luisteren, hebben we geleerd te dempen. Een pil voor dit, een schermpje voor dat, een glas wijn om even niet te hoeven voelen. Symptoombestrijding in plaats van werkelijk contact. Die afstand tot ons lichaam is tegelijk een afstand tot iets anders: de ziel, het gevoel dat je niet toevallig hier bent, maar onderdeel van een groter geheel. We zijn betekenis gaan zoeken in prestaties, in rollen, in wat anderen van ons vinden, maar we zijn vergeten dat er een laag in ons is die al betekenis ís.
Eckhart Tolle zegt: “The past has no power over the present moment.” Maar als je zenuwstelsel voortdurend in alarm staat, voelt dat nog niet zo. Dan stuurt je verleden, je oude ervaringen, je gemiste verbinding, je onbewuste pijn, nog steeds je huidige reacties aan. Om dat te veranderen, moeten we anders leren kijken naar trauma, naar ons zenuwstelsel en naar bewustzijn zelf.
2. Trauma is niet alleen wat er gebeurd is
Wanneer je het woord “trauma” hoort, denk je misschien aan oorlog, ongelukken, misbruik. De grote verhalen. Maar zoals Gabor Maté het verwoordt: “Trauma is not what happens to you but what happens inside you as a result of what happens to you.”
Trauma is dus niet alleen de gebeurtenis. Het is de innerlijke wond die achterblijft als je met een ervaring geen gezonde manier had om ermee om te gaan.
Dat kan iets groots zijn, maar net zo goed:
een ouder die emotioneel niet beschikbaar was
opgroeien in een huis waar nooit echt over gevoelens werd gesproken
je steeds moeten aanpassen om “makkelijk” gevonden te worden
gepest worden zonder dat iemand je werkelijk zag
een langdurige, lage graad van onveiligheid in huis
telkens het gevoel hebben dat je niet goed genoeg bent
Dit noemen we ook wel complex trauma: niet één groot voorval, maar een opeenstapeling van gemis, spanning en niet-gezien zijn, van onveiligheid. Je zenuwstelsel doet dan precies waarvoor het ontworpen is: jou beschermen. Het gaat in een overlevingsstand staan: vechten, vluchten of bevriezen. Als dat tijdelijk is, kan het systeem weer terugveren.
Maar als deze spanning jarenlang aanwezig is, wordt het een nieuwe “normaalstand”.
Je kunt volwassen zijn, een baan hebben, relaties, kinderen, en toch een lichaam hebben dat van binnen leeft alsof het nog steeds in een oude situatie zit. Je spieren zijn voortdurend licht aangespannen, je ademhaling is oppervlakkig, je immuunsysteem staat onder druk, je spijsvertering raakt ontregeld. Dat is geen karakterfout, dat is biologie.
3. Het Polyvagaal zenuwstelsel: de drie standen van je innerlijke veiligheid
Om te begrijpen waarom regulatie zo belangrijk is, is de polyvagale theorie van Stephen Porges een krachtige bril, ook al wordt over de precieze fysiologische details gediscussieerd, de kern helpt veel mensen om hun innerlijke ervaring beter te begrijpen.
Grof gezegd kun je je autonome zenuwstelsel zien als een systeem met drie basisstanden:
een stand waarin je je veilig en verbonden voelt
een stand waarin je gemobiliseerd raakt om te vechten of vluchten
en een stand waarin je systeem gedeeltelijk “uit gaat” (shutdown, bevriezing)
In Polyvagaal-taal:
ventrale vagus – dit is de stand waarin je je relatief veilig voelt, je gezicht ontspannen is, je hartslag stabieler, je stem warm. Je kunt contact maken, spelen, leren, creatief zijn. Deze toestand ondersteunt verbinding en sociale betrokkenheid.
sympathisch – dit is je mobilisatie-systeem. Je hartslag gaat omhoog, je spieren spannen aan, je adem versnelt. Handig als je moet rennen voor gevaar, maar uitputtend als je er de hele dag in vastzit.
dorsale vagus – dit is de oude “ik trek me terug”-stand. Bij overweldigende situaties kan je systeem deels afsluiten: je voelt je moe, leeg, verdoofd, losgekoppeld. Niet omdat je zwak bent, maar omdat je zenuwstelsel de noodrem heeft ingetrapt.
Je schakelt vaak onbewust tussen deze toestanden. Je kunt ‘s ochtends vanuit een redelijk veilige ventrale stand vertrekken, een stressvolle mail krijgen, in sympathische spanning schieten, en aan het einde van de dag zo moe zijn dat je in een half bevroren toestand op de bank ploft.
Belangrijk om te begrijpen: je kunt niet duurzaam leven vanuit een nieuw bewustzijn als je zenuwstelsel voortdurend in alarm of shutdown staat. Dan blijft alles filteren door de bril van overleven. Je gedachten, je keuzes, je relaties, zelfs hoe je spiritualiteit beleeft.
Daarom is regulatie geen “leuke extra”.Het is de basis. Zonder een enigszins gereguleerd systeem is het bijna onmogelijk om de stilte in jezelf werkelijk te ervaren, laat staan daarin te rusten.
4. Regulatie: de brug tussen overleven en bewust leven
Regulatie betekent niet dat je nooit meer stress hebt. Het betekent dat je systeem kan bewegen: spanning opbouwen en weer ontladen, geraakt worden en weer tot rust komen, in actie komen en weer landen.
Onderzoek laat zien dat het herstel van je autonome zenuwstelsel, de balans tussen sympathische activatie en parasympathische rust, essentieel is om de impact van chronische stress, angst en depressie te voorkomen en verminderen.
Je merkt regulatie in kleine dingen. Je kunt bijvoorbeeld een lastig gesprek hebben zonder achteraf volledig uitgeput te zijn. Je voelt dat je boos wordt, maar je verliest jezelf er niet in. Je slaapt dieper. Je lichaam herstelt sneller. Je adem beweegt mee met je ervaring in plaats van die tegen te werken.
Het mooie is: jouw lichaam wil van nature naar regulatie toe. Maar het heeft wel nieuwe ervaringen nodig om dat te leren. Daar helpen lichaamsgericht werk, ademwerk, somatische oefeningen, en andere vormen van belichaamde aanwezigheid. Ze geven je zenuwstelsel concrete, fysieke referenties van hoe veiligheid, openheid en verbondenheid voelen. Niet als concept, maar als ervaring.
5. Hoe Helend Lichaamswerk je terugbrengt bij jezelf
In mijn werk met helend lichaamswerk zie ik dit elke week gebeuren. Iemand komt binnen met een lijf dat al jaren op scherp staat. Schouders hoog, ademd kort. Een borstkas die voelt alsof er een plaat voor zit. Vaak is daar ook een verhaal bij: “ik heb gewoon veel stress”, “zo ben ik nu eenmaal”, “mijn lichaam werkt niet meer mee”.
Op de tafel gebeurt dan iets anders dan “praten over”. Je gaat liggen. Je voelt de ondersteuning van de aarde onder je. We brengen aandacht naar je adem, naar je Psoas, naar de plekken waar je systeem spanning vasthoudt. We werken met zachte aanraking, ademritme en subtiele beweging. Je lichaam mag laten zien wat het al die tijd heeft vastgehouden.
Soms begint het te trillen. Soms komt er warmte op. Soms tranen. Soms een diepe zucht die voelt alsof je voor het eerst in maanden echt uitademt.
Het is je systeem dat eindelijk de kans krijgt om af te maken waar het ooit niet aan toegekomen is. De incomplete vecht- of vluchtreactie. De bevriezing die weer langzaam ontdooit. De oude beslissing “ik moet het alleen doen” die voelbaar wordt als spanning in je borst en dan smelt wanneer er iemand naast je aanwezig blijft.
En precies daar, in die combinatie van lichaam, aandacht en aanwezigheid, wordt ook iets anders voelbaar: een stille laag van bewustzijn die niet in paniek is. Een soort ruimte achter alles, waarin je kunt rusten terwijl je lijf aan het ontladen is. Voor mij is dat waar lichaam, ziel en bewustzijn elkaar raken.
6. De ziel terug in het gesprek – zonder dogma’s
We leven in een tijd waarin het woord ziel voor veel mensen óf te zweverig, óf te zwaarbeladen klinkt. Alsof het meteen gaat over religie, rituelen of iets wat buiten jezelf ligt. Maar wat als ziel niets anders is dan jouw meest intieme, levende verbinding met het geheel? Die stille plek in jou die weet: ik ben onderdeel van dit universum, ik ben niet afgescheiden, nooit geweest ook.
Het is die laag die je soms voelt in momenten van echte rust, in de natuur, in liefde, in verstilling. De laag die fluistert, zelfs wanneer je hoofd nog lawaai maakt.In tradities van non-dualiteit wordt dit wel non-duaal bewustzijn genoemd: de ervaring dat de grens tussen “ik hierbinnen” en “wereld daarbuiten” zachter wordt. Dat je je niet langer alleen identificeert met je gedachten en gevoelens, maar dat je herkent dat jij de ruimte bént waarin al die ervaringen komen en gaan. Daar zit de grote bewustzijnsverschuiving en nieuwe manier van zijn.
Judith Blackstone laat in het Realization Process zien dat dit niet iets is wat je alleen mentaal kunt begrijpen. Je kunt dit nonduale bewustzijn letterlijk belichamen: als een subtiele, stille aanwezigheid die al je cellen vult, die je hele lichaam doortrekt, en tegelijkertijd de ruimte om je heen voelt. Geen zweverigheid, maar een voelbare, lichamelijke openheid.
In Sat Nam Rasayan wordt dit op een andere manier benaderd: je gaat zitten in stilte, je laat je zintuigen zachter worden, je ontspant in de staat van Shunia: de diepe, stille neutraliteit waar niets hoeft, niets vastgehouden wordt, niets onderdrukt. Vanuit die staat wordt heling mogelijk, niet doordat je iets doet, maar doordat je eindelijk niets meer tegenhoudt.
En meditatie is eigenlijk hetzelfde pad. Niet een techniek om “beter te worden”, maar een manier om weer te zakken in jezelf, om ruimte te maken voor die stille laag. Of je nu op een kussen zit, wandelt in stilte, of tien minuten op je bed ligt voordat je gaat slapen: meditatie opent dezelfde deur. Het brengt je uit de ruis van je hoofd en terug in de stille helderheid van je bewustzijn.
Uiteindelijk zijn deze tradities, meditatie, non-dualiteit, Sat Nam Rasayan, belichaamde aanwezigheid geen spirituele hobby’s naast het echte leven. Ze zijn het echte leven, wanneer je toelaat dat het zich dieper in je ontvouwt. Het zijn technieken om dichter bij deze waarheid te komen die je al bent om dat te gaan ervaren.
Uiteindelijk hoef je er geen systeem, religie of instituut voor aan te nemen. Je hoeft er niet in te geloven. Je hoeft alleen bereid te zijn om stil te worden, je lichaam toe te laten, en je aandacht weer open te zetten voor iets wat al die tijd op je wachtte: jouw eigen ziel, jouw diepste aanwezigheid, jouw verbinding met het geheel.
7. Hoe het nieuwe bewustzijn voelt in je dagelijks leven
Misschien vraag je je af: maar hoe merk ik dan dat ik in dat “nieuwe bewustzijn” leef? Het is geen knop die je omzet. Het is een verschuiving die je stap voor stap gaat herkennen, juist in heel gewone momenten.
Je merkt het als je ’s ochtends wakker wordt en niet meteen door je telefoon wordt opgeslokt, maar eerst even bij jezelf incheckt: Hoe is mijn adem? Waar voel ik ruimte, waar spanning? Je voelt dat je systeem nog wat ondersteuning nodig heeft, dus je neemt een paar langere uitademingen, rekt je uit, misschien ga je even met blote voeten op de grond staan. Het zijn simpele dingen, maar ze vertellen je zenuwstelsel: je bent veilig, je mag landen.
Je merkt het als je middenin een drukke werkdag een golf van stress voelt opkomen, maar in plaats van jezelf op te peppen of weg te duwen, erken je het: oké, mijn systeem staat nu in vecht/vlucht-stand. Je neemt drie minuten om bewust te ademen, je schouders te voelen, misschien even uit het raam te kijken. Je probeert je aandacht te verankeren in je lichaam. En je merkt dat er iets verschuift; niet alles, maar genoeg om weer vanuit meer helderheid verder te gaan.
Je merkt het als je emotioneel geraakt wordt door iets of iemand, en je in plaats van direct in verdediging of aanval te schieten, even blijft. Je voelt de branderige sensatie in je borst, de knoop in je maag, de onrust in je keel. En ergens in je is er een stille getuige die het kan dragen, wanneer je dat steeds meer kan gaan ervaren in het dagelijks leven weet je dat je dichterbij komt. Daar ontstaat de ruimte om te kiezen: reageer ik vanuit mijn oude pijn of vanuit de mens die ik nu ben?
Je merkt het ook in je relatie, misschien wel het meest daar.
8. Liefdesrelaties als bewustzijns pad
We zitten in een fase van de mensheid waarin liefdesrelaties een andere rol beginnen te spelen. Niet meer alleen uit liefde en als veilige sociale vorm (samenwonen, kinderen, hypotheek), maar als plek van groei, spiegeling en bewustwording.
In een relatie waarin jij en je partner bereid zijn om samen te groeien, veranderen conflicten van betekenis. In plaats van: “jij doet dit altijd fout” of “waarom begrijp je mij nooit?”, wordt het: Wat raakt dit in mij? Welke oude laag wordt hier aangeraakt? Welke stand van mijn zenuwstelsel wordt geactiveerd? En kan ik, samen met jou, aanwezig blijven bij wat er gebeurt?
Stel je een ruzie voor waarin je normaal gesproken dichtklapt. Je voelt je partner iets zeggen dat landt als kritiek. Je lichaam schiet in sympathische activatie: hartslag omhoog, kaken samen, adrenaline. In het oude patroon ging je misschien in de aanval of trok je je terug.
In het nieuwe bewustzijn gebeurt iets anders. Je herkent: oké, mijn systeem voelt zich onveilig. Je benoemt het: “Ik merk dat ik in de stress schiet, ik heb even nodig om te voelen wat er gebeurt.” Je partner herkent dat ook zelf. Misschien besluit je samen om eerst allebei een paar minuten stil te zijn, te ademen, letterlijk je voeten te voelen, en daarna verder te praten.
De relatie wordt dan een veld waarin oude hechtingspijn, oude trauma-lagen en beschermingsmechanismen gezien mogen worden, niet om elkaar te “fixen”, maar om samen bewuster te worden. Liefde wordt minder een contract en meer een levende plek van wederzijdse groei.
Dat vraagt moed. Het vraagt regulatie. Het vraagt bereidheid om niet alleen de ander, maar vooral jezelf in de ogen te kijken. Maar de beloning is groot: meer intimiteit, meer eerlijkheid, meer echtheid. En een relatie die niet krimpt van spanning, maar zich verdiept door de spanning heen.
9. De wereld als spiegel van ons innerlijke zenuwstelsel
Als je om je heen kijkt, zie je dat we deze transitie niet alleen persoonlijk, maar ook collectief doormaken. De toename van burn-out, angststoornissen en depressie. De polarisatie in de politiek. De manier waarop we de aarde uitputten. Het groeiende gevoel van leegte ondanks materiële welvaart.
In zekere zin zie je een wereldwijde dysregulatie: een samenleving die leeft vanuit een overprikkeld en uitgeput zenuwstelsel. We rennen, reageren, polariseren, produceren, maar we komen zelden echt tot rust. We bouwen systemen gericht op groei en controle, maar niet op menselijkheid en verbinding.
De uitnodiging van deze tijd is niet alleen om nieuwe systemen te bouwen, maar om vanuit een ander bewustzijn in die systemen te staan. Een bewustzijn dat geworteld is in belichaming, in innerlijke stilte, in het besef dat we niet losstaan van elkaar of van de aarde.
Je persoonlijke proces is daarin geen klein, privé dingetje. Elke keer dat jij kiest om te reguleren in plaats van te ontploffen, om te voelen in plaats van te verdoven, om te vertragen in plaats van mee te rennen, verander je het veld waarin je leeft.
10. Hoe je dit pad zelf kunt gaan leven
Je hoeft voor dit alles niet eerst verlicht te worden. Je hoeft geen perfecte meditatie-practice te hebben. Je hoeft niet iedere dag in lotushouding te zitten. Je kunt beginnen met iets eenvoudigs: erkennen wat er nu al is.
Misschien merk je dat je vaak gespannen bent. Dat je adem hoog zit. Dat je lichaam vermoeid is. In plaats van dat te zien als “mislukking”, kun je het gaan zien als de taal van je zenuwstelsel. Het probeert je iets te vertellen: iets in mijn leven klopt niet met hoe ik diep vanbinnen wil leven.
Je kunt experimenteren met heel concrete dingen:
vaker stilstaan bij wat je lichaam voelt voor je een beslissing neemt
bewust ademhalen, vooral langer uitademen om je systeem te laten zakken
elke dag een moment van echte stilte nemen, zonder scherm
tijd in de natuur doorbrengen, niet om iets te bereiken, maar om je te laten reguleren
steun zoeken, in therapie, helend lichaamswerk, een groep, je relatie
oefenen met aanwezig blijven bij ongemakkelijke gevoelens zonder jezelf te verliezen
In mijn sessies met Helend Lichaamswerk gaat het precies hierover: jouw lichaam een andere ervaring geven. Een ervaring van wat het is om gedragen te worden, te mogen ontladen, te mogen voelen. Om niet alleen mentaal te begrijpen wat het is om helemaal aanwezig te zijn als bewustzijn, maar het echt in je cellen te voelen.
Eckhart Tolle zegt: “Wherever you are, be there totally.” Dat klinkt eenvoudig, maar daarvoor hebben we een zenuwstelsel nodig dat het kán, dat niet continu in alarm hoeft te staan. Daarvoor is regulatie, trauma-heling en belichaming geen luxe, maar een voorwaarde.
11. Het nieuwe bewustzijn: geen doel, maar een manier van zijn
Als je alles terugbrengt tot de kern, gaat dit nieuwe bewustzijn niet over spectaculaire ervaringen. Het gaat over hoe je aanwezig bent in dit moment. In je lichaam, in je adem, in je leven.
Het is het besef dat je niet alleen je gedachten bent, niet alleen je verleden, niet alleen je patronen. Dat er in jou een stille, open ruimte is die alles kan bevatten wat je voelt, zonder zelf uit balans te raken.
Het is de ervaring dat je niet losstaat van het leven, maar erdoorheen ademt. Dat je ziel geen concept is, maar een direct gevoeld “ja” in je borst, in je buik, in je hele lijf, wanneer je in lijn leeft met wie je werkelijk bent.
Het is de ontdekking dat jouw helingsproces niet alleen over jou gaat, maar ook over de wereld waar je onderdeel van bent. Dat iedere stap die jij zet naar meer regulatie, meer aanwezigheid, meer eerlijkheid, doorwerkt in je relaties, je kinderen, je werk, je keuzes, je omgeving.
Gabor Maté wijst erop dat symptomen en ziekten vaak boodschappen zijn van diepere lagen in ons, uitnodigingen om te luisteren naar wat er werkelijk gezien en geheeld wil worden. Wanneer we die boodschap serieus nemen, verschuift er iets fundamenteels: we vechten niet langer tegen ons lichaam, maar gaan ermee samenwerken en de signalen lezen en ernaar leven. We behandelen emoties niet als storingen, maar als gidsen. En we zien ons zenuwstelsel als iets wat we kunnen leren kennen en ondersteunen, in plaats van als vijand.
12. Een uitnodiging
Ik doe dit werk omdat ik geloof dat ieder mens het recht heeft om weer thuis te komen in zichzelf. Omdat ik keer op keer zie hoe levens veranderen wanneer iemand niet langer overleeft, maar begint te leven vanuit aanwezigheid. Omdat ik voel dat jouw persoonlijke heling niet losstaat van de heling van de wereld.
Als je dit leest en iets in jou resoneert, misschien een zachte “ja”, misschien een emotie, misschien een verlangen dat je nog niet helemaal kunt plaatsen, zie dat dan als een teken. Niet dat je “stuk” bent, maar dat er een deel van jou is dat naar voren wil komen. Een deel dat moe is van overleven. Een deel dat wil leven vanuit meer rust, meer waarheid, meer verbinding.
Ik geloof dat we als mensheid precies in deze overgang zitten. De druk neemt toe. De symptomen worden zichtbaarder. Systemen lopen vast. Maar onder dat alles is er een beweging naar binnen gaande: naar het lichaam, naar de ziel, naar de stilte, naar een bewustzijn waarin we niet langer weglopen, maar aanwezig blijven, ook in de storm.
In mijn sessies met Helend Lichaamswerk is dat waar ik je naartoe begeleid: terug naar jezelf, terug naar je lichaam, terug naar de stille laag van bewustzijn die altijd al op je wachtte. Niet om je te “maken” tot iets wat je niet bent, maar om vrij te maken wie je altijd al was.
Misschien is dit hét moment om die stap bewuster te zetten. Niet morgen, niet als je agenda rustiger is, maar nu, in kleine, concrete keuzes. In je adem, in hoe je vandaag met jezelf omgaat. In hoe je vanavond naar bed gaat. In hoe je morgen een gesprek voert.
Het nieuwe bewustzijn is niet ver weg. Het probeert nu al, via jouw lichaam en je leven, door je heen te spreken. De vraag is alleen: wil je luisteren en geef je het de ruimte? Of blijf je liever bij het oude en vertrouwde waarvan je diep van binnen al weet dat het niet meer voor je werkt?
Opmerkingen